Objawy alkoholizmu
W przypadku alkoholizmu już prekursor badań nad tym zjawiskiem, biostatyk E. M. Jellinek, podczas badań przeprowadzonych w 1952 roku wśród członków grup AA wykazał, iż mimo kulturowych i społecznych różnic między badanymi jednostkami istnieje schemat powstawania i narastania uzależnienia. Proces ten podzielił na cztery kolejne etapy uzależnienia od alkoholu:
- Pierwszy z nich to picie towarzyskie. Etap ten może trwać od kilku miesięcy do około dwu Charakteryzuje się „skłonnością” do napojów wyskokowych noszącą znamiona socjologiczne. Osoba nadużywająca alkoholu próbuje w ten sposób uciec od rzeczywistości, złagodzić lęki.
- Drugi etap to tzw. faza ostrzegawcza. Jej początek sygnalizują: niespotykane dotąd zachowania i poczucie winy w ich wyniku, rozwój tolerancji alkoholowej, coraz częstsze luki w pamięci. Na tym etapie osoba uzależniona jest jeszcze w stanie ukryć przed otoczeniem swoje problemy alkoholowe. Zależnie od środowiska, jakie otacza alkoholika faza ta może trwać od 6 miesięcy do nawet 5 lat.
- W fazie trzeciej, krytycznej, następuje utrata kontroli nad piciem. Już pierwszy kieliszek powoduje niekontrolowany popęd w kierunku sięgnięcia po kolejny. W tej fazie alkoholicy podejmują liczne próby okresowej abstynencji, zmiany modelu picia, okoliczności spożywania alkoholu, a nawet zmiany otoczenia. Nieudane próby kontroli nad piciem stanowią początek wchodzenia w alkoholizm. W fazie krytycznej następuje zwykle zerwanie więzi towarzyskich i rodzinnych. Codzienne picie staje się oczywistością, trwale zakorzenionym w świadomości nawykiem.
- Tak rozpoczyna się czwarte stadium uzależnienia – faza chroniczna. Na tym etapie tolerancja alkoholu gwałtownie spada. Alkoholik upija się natychmiast. Podkreślić należy, iż do zaspokojenia głodu alkoholowego służyć mu może wszystko, pod warunkiem, że zawiera ETOH – alkohol etylowy. Pojawiają się coraz głębsze zmiany w organizmie alkoholika. Lęki, drżenia i tym podobne przypadłości powodują, że nawet będąc trzeźwym alkoholik nie jest w stanie wykonywać prostych czynności. Systemy racjonalizacji przestają spełniać swoje funkcje. Alkoholik staje w obliczu trudnej decyzji. Czasami podejmuje terapię.
Dlaczego alkoholik wraca do picia?
Wyjaśnienie na powrót do picia alkoholu jest następujące: otóż jeżeli cenię sobie wolność, a nagle stwierdzam, że jestem w sytuacji zniewolenia, do której w dodatku sam doprowadziłem, to albo muszę uznać swoją nieudolność, demoralizację i porażkę, albo wyperswadować sobie, że wcale tej niezależności nie utraciłem. Właśnie w obronie dobrej, czy choćby znośnej opinii o sobie powstaje i rozrasta się mechanizm zaprzeczania.
Ten system przekonań zapewnia osobie uzależnionej pozorny spokój, podtrzymuje jej wewnętrzne przekonanie, że nie jest alkoholikiem. Co ciekawe, osoba ta z czasem sama zaczyna wierzyć we własne konfabulacje. Ten zbiór wymówek i usprawiedliwień – wielokrotnie powtarzany – nabiera dla niej cech prawdy obiektywnej, włącza się w jej wizję świata. Iluzja i kłamstwo tworzą swego rodzaju schron dla osoby uzależnionej, pozwalając wierzyć, że dany sposób myślenia, każde działanie, ze spożywaniem alkoholu włącznie, jest uzasadnione, logiczne, oczywiste w jej sytuacji.